चीन खासगरी नेकपा फुटाउने फैसलामा असन्तुष्ट

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसका नेता गजेन्द्र हमालले आफूमाथि प्रश्न उठेपछि तीन दिनमै उद्योगमन्त्री पदबाट राजीनामा दिए । उनीमाथि कांग्रेसको विरासत बोकेको नेताभन्दा प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्र शम्शेर जबराको नातेदार (जेठान) भएकाले सिलसिलेवार विरोध गरियो ।

कतिसम्म भने हमाल प्रधानन्यायाधीशकै कोटामा मन्त्री भएका हुन् भन्ने दाबी गरियो । प्रधानन्यायाधीशसँग जोडेर उनलाई हटाउन भरपुर प्रयास भयो । निष्ठाको राजनीति गर्ने हमालले उच्च नैतिकता प्रदर्शन गर्दै राजीनामा दिए । पहिले हमालका पछि लागेकाहरु पछि ज्वाइँ चोलेन्द्र शम्शेर जबराको पछाडि लागे ।अहिले पनि प्रधानन्यायाधीश हटाउन लागिपरेका छन् ।

हिन्दुवादी प्रधानन्यायाधीश हटाउन पश्चिममा शक्तिहरु त लागेकै छन् त्यसमाथि चीन पनि सक्रिय भएको छ । चीन खासगरी नेकपा फुटाउने फैसलामा असन्तुष्ट छ । नेकपा फुट्दा नेपालमा आफ्नो वर्चश्व गुमेको चीनको ठम्याई छ । जस्तो सीमा विवाद भएको हुम्लामा नेकपा सरकारले विवादै छैन भनेर चीनलाई राहत दिएको थियो ।

तर वास्तविकतामा धेरै ठाउँमा चीनबाट सीमा अतिक्रमण भएको प्रतिवेदन आइपुगेको छ । नेकपा फुट्दा अन्य ठाउँमा पनि चीनले आफू अनुकूल काम गर्न पाएन । यस्ता थुप्रै फैसलाहरु आफूहरुको स्वार्थमा धक्का लाग्नेगरी गरेको भन्दै चीन न्यायिक नेतृत्वप्रति असन्तुष्ट छ । त्यसैले चीनले प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष रुपमा चोलेन्द्रको बहिर्गमनमा भूमिका खेलिरहेको पाइएको हो । सर्वोच्च अदालत निकट उच्च स्रोतका अनुसार प्रधानन्यायाधीशविरुद्ध वक्तव्यबाजीदेखि राजीनामा माग्ने, आन्दोलन गर्नेसम्मका गतिविधिमा चिनियाँ संलग्नता छ ।

आर्थिक सहायता होस् वा आफू निकट शक्ति परिचालन गरेर चीनले प्रधानन्यायाधीश जबरालाई हटाउन प्रयास गरेको छ । यता गजेन्द्र हमाल हटाउन पनि चीनको भूमिका रह्यो । बालुवाटार स्रोतका अनुसार हमाललाई मन्त्री नबनाउन सत्ता गठबन्धनमै दबाब थियो ।

खासगरी प्रचण्ड, माधव नेपाल र उपेन्द्रले अब्जेक्सन जनाएका थिए । तर प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले आफ्नो पार्टीको मान्छे आफ्नो पार्टीको भागमा मन्त्री बनाउने अडान लिएर मन्त्री बनाए । पेलेर मन्त्री बनाएपछि सत्ता गठबन्धनकै नेताले टिक्न दिएनन् ।

प्रधानन्यायाधीशसँग जोड्न लगाएर गठबन्धनका नेताले आफूनिकट र नजिक सञ्चामाध्यमबाट नियोजित रुपमा सूचना प्रवाह गराएर विवादमा ताने । हमाललाई विवादमा तान्नेमा चीन निकट भनौ चीनसँग राम्रो सम्बन्ध भएका नेताहरु थिए ।

हमाललाई बन्नै नदिने र हटाउनुको कारण भने भेरी बबई डाईभर्सन आयोजना हो । जसको निर्माण चिनियाँ कम्पनीले गरिरहेको छ । समयमै नसकेर यसै आर्थिक वर्षभित्र सक्ने गरी समय थप गरिएको छ । चिनियाँ कम्पनीको ढिलासुस्तीमा हमालले आवाज उठाउँदै आएका थिए । हमालले ठेक्का बराबरी हैसियतको हुनुपर्ने र नेपालमा विज्ञ पनि खटाउनुपर्ने माग गरेका थिए ।

आयोजना निर्माण गर्दा विभिन्न खनिज पदार्थ भेटिन सक्ने भएकाले चीन एक्लैलाई जिम्मा दिन नहुने र नेपाली टोली पनि खटाउनुपर्ने आवाज उनले उठाउँदै आएका थिए । जसले गर्दा चीनले यहाँ बहुमूल्य खनिज पदार्थ चोरी गरेर आफ्नो देशमा लैजान नसकोस् । ‘परियोजना निर्माण गर्दा जैविक र भुगर्भिक बहुमूल्य वस्तुहरु, चाहे त्यो युरेनियम होस् पाउँन सक्छ । तर त्यस्तो परियोजनाबाट नेपालबबाट सहभागिता जनाउने मजदुरबाहेक भित्रि पार्टमा त्यस्तो कोही व्यक्ति छैनन्,’ उनले भने । उनले थपे, ‘अब चाइनाको विज्ञ टोलीहरु आउँछ । नेपालको विज्ञ टोली छैन ।

हामी विदेशीलाई ठेक्का दिन्छौं भनेपछि नेपालको पनि विज्ञ टोली हुन जरुरी छ । ठेक्का दिइएको परियोजना त राष्ट्रिय सम्पत्ति हो । त्यहाँ युरेनियम भेटियो भने त्यो ठेकेदारले त थाहा पाउँछ तर मजदुरले थाहा पाउँदैन । ठेकेदारले त लिएर आफ्नो देशमा पठाइदिन्छ । फेरि राजदूतावासमार्फत पठाएपछि विमानस्थलमा जाँच पनि हुँदैन । भनेपछि हाम्रो कति धेरै क्षति हुन्छ । अर्ब होइन खर्बौ खर्ब क्षति हुन्छ । अरु खनिज पदार्थ पनि होला ।त्यसकारण अब नेपाल सरकारले ठेक्का दिँदा नेपाली विज्ञ टोली पनि खटिनुपर्छ । कसैलाई एकलौटी ठेक्का दिनु हुँदैन । एकलौटी दिँदा देशको सम्पत्ति लुटिन्छ ।’

गिरिजाबाबुको पालामा सुरु भएको परियोजना छिटोभन्दा छिटो बनाउने भन्ने भए पनि चिनियाँ ठेकेदारको लापरवाहीले अझै नसकिएको उनले बताए । ‘हामी सहकार्य र समानताको कुरा गर्छौं । तर वर्तमान अवस्थामा चाइनिज कम्पनीहरु एकलौटी छन् । नेपालसँग कुनै समन्वय भएको छैन । अधिकार दुबैलाई समान हुनुपुर्छ । सम्झौता गर्ने बेला समान अधिकार राखी विज्ञ टोली खटाउनुपर्छ ।

ठेकेदार कम्पनीले मानेन भने नेपाल सरकारले आफ्नै पैसाले लगानी गर्नुपर्छ,’ उनले भने । यसरी हमालले चिनियाँ कम्पनीबाट हुनसक्ने बदमासी रोक्न र नेपाली सम्पत्तिको रक्षा गर्न आवाज उठाउँदा चीन असन्तुष्ट थियो । जसका कारण उनलाई हटाउन भूमिका खेलेको सत्ता गठबन्धनका एक उच्च नेताले दाबी गरे ।

‘हमालजीमा समस्या होइन । उहाँलाई नियोजित रुपमा हट्न बाध्य पारियो । देशीविदेशी चलखेल भएको छ । चिनियाँ स्वार्थ पनि जोडिएको छ । उहाँ हटेपछि अब चोलेन्द्र श्रीमान निशानामा हुनुहुन्छ । चोलेन्द्र श्रीमानको पछि चीनसँगै पश्चिमा शक्ति पनि पूर्ण रुपमा लागेको छ । यसको परिणाम के आउँछ हेरौं,’ ती नेताले भने । उनले भनेजस्तै चोलेन्द्रलाई हटाउन सक्रिय शक्तिहरु चीनको इशारामा र चिनियाँ शक्तिको प्रभावमा छन् ।

त्यसो त चीनबाट नेपालमा भएका गलत कामहरु कसैले बाहिर ल्यायो भने त्यसलाई हटाउन र उनकोविरुद्धमा माहोल बनाउन चीनले बेला/बेला फण्डिङ गर्दै आएको छ । यसमा दलका नेताहरु पनि संलग्न हुने गरेका छन् ।