लहान
दिनेश्वर गुप्ता ।
श्रावनमे जन्म लिआ और भादौं मे देखा कितना पानी हैं ? यो अवस्था छ संघीय समाजवादी फोरमका अध्यक्ष उपेन्द्र यादवमा र उनका संचारकमा । मधेश आन्दोलन लहानले दिएको उपहार हो । जुन उपहार उपेन्द्र यादवलाई हामी मिडियाकर्मीले खोजेर दिएका थिए । यो घटना भएको एक दशक पूरा हुन थालेको छ । र, यस्ता कति आन्दोलन गरियो । लहान चमार काण्ड र भूमीहिन सुकुम्बासीका लागि लड्नेहरु सिंहदरबार पटक पटक सिंहदरबार घेराउ गरेका छन् । ऋतिक रोशन काण्ड र दर्पण छांया नेपाली फिल्ममा ‘तं त मधेशी जस्तै चोर….हो ।’ भनी सम्वाद रहेको फिल्मको विरोधमा लहानमा भयानक अवस्था भएको थियो । यो घटना आज १८ बर्ष पूरानो हो । यसमा समाचार लेखन गरेर ती आन्दोलनको निमन्त्रणा गरेका थिए । रहियो काठमाण्डौं सिंहदरबारको सवाल नेपाल सरकारको विरोधमा सिंहदरबारको गेटमै बलदेव रामले जनताको पक्षमा भाषण गरेका थिए । त्यति मात्रै होइन् । गणतन्त्रणका प्रेणता रामराजा सिंहले सिंहदरबारमा बम नै पड्काएका थिए ।

एमाओवादीका केही मधेशी नेताले सिंहदरबार घेराउ नै गरेका थिए । सद्भावनाले २५ बर्ष पहिले सहिद गजेन्द्रनारायण सिंहको नेतृत्वमा सिंहदरबार घेराउ गरिएका थिए । त्यति मात्रै कहां हो र । काठमाण्डौंका शासक नै मधेशी थिए । आज मधेशी मोर्चालाई गुमराहका राखेर उपेन्द्र जस्ता अर्धकांचोले तमलोपाका अध्यक्ष महन्थ ठाकुरका अनुपस्थितिमा गठबन्धनका संयोजक बनेका छन् । मधेशबाट मधेशीलाई बोलाएर गठबन्धनको नाममा कार्यक्रम गरिरहेका छन् । एक त उपेन्द्रले आफ्ना पार्टीको नाममा जोडिएका मधेशीलाई त्याग गरिएका छन् । आज काठमाण्डौं बोलाएर मधेशीलाई अपमान गरिरहेको छ । यस्ता क्रियाकलापप्रति मधेशी जनता सजग हुनु स्वभाविक पनि हो । सद्भावना अध्यक्ष राजेन्द्र महतोले यस पटकको आन्दोलनमा अग्रिणी भूमिका निर्वाह गरेका छन् । महिनौसम्म विरगन्ज नाकामा बसेर अबरुद्ध गर्नु भयो । जहां उपेन्द्र यादवको घर विराटनगर (पहिलो घर मधुबन) आफ्ना क्षेत्रको सिमानाका समेत बन्द गर्न असक्षम रहियो । अनि राजेन्द्र महतोले उसको गाउंको नाकामा धर्ना बस्न जांदा आफ्ना कार्यकर्तालाई उपेन्द्रले रोके । सोही सवालमा जनकपुरमा राजेन्द्र महतोप्रति होच्चयाएर कुरा गर्दा उपेन्द्रलाई त्यहां असहज पारियो स्थानीय आन्दोलनकारीले । अहिले काठमाण्डौंको आन्दोलनको रौनक पहिलो दिन राजेन्द्रकै अगुवाई चलियो सिंहदरबारको गेटमा अनि उपेन्द्रले गठबन्धनको कांखी समात्न थालियो । जे होस् उपेन्द्रप्रति केही व्यक्ति निजी स्वार्थमा चलेमान छन् । यो मधेश आन्दोलन नै हो । मधेश र मधेशीको मुक्तिको आन्दोलन हो । जसमा केही समय मधेशका भूमिगत मोर्चाहरुको बल पनि प्रयोग भएको छ । अनि मुक्तिको लागि एकल नेता कोही पनि नरहेको अवस्थामा उपेन्द्रले आफु नै ठूलो हुं भने पाखण्डपनको पुष्टि गरेका छन् । यस्ता नेता जसले आफ्ना पार्टीलाई बर्षेपिच्छे टुक्रा गराए । हो अहिले मुक्तिको समय छ । यस समयमा उपेन्द्रले निस्वार्थ आन्दोलनमा लाग्नुपर्छ ।