सोना मंसुली धान मसिनोकी मोटो भन्ने विवाद

पुष्पराज खतिवडा
२८ मंसिर २०७७
बारा
सरकारले तोकेको समर्थन मुल्यमा किसानको धान खरिद गर्न जिल्लाका ५ कृषि सहकारी संस्थाहरु तयार भएका छन् । आईबार संघिय सरकारको प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना ईकाई कार्यालय बारालसँग ती संस्थाहरुले सम्झौता गरेका छन् ।

आगामी पौष मसान्त सम्मको समय सिमामा प्रति सहकारी अधिकतम् ५ हजार मेट्कि टन धान खरिदका लागि सम्झौता भएको प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना ईकाई कार्यालय बाराले जनाएको छ ।

सम्झौता गर्ने सहकारीहरुमा जिल्लाको जितपुरसिमरा उपमहानगरपालिकाको १५,१८ र १९ नं. वडाका क्रमश साना किसान कृषि सहकारी संस्था लि.डुमरवाना,मनहर्वा र ईनर्वासिरा गरी ३ वटा छन् । यस्तै करैयामाई गाउँपालिकाको १ मा रहेको अर्को साना किसान कृषि सहकारी संस्था लि. तेतरिया र फेटा गाउँपालिका ७ स्थीत रहेको कटेङ्गनमाई कृषि सहकारी संस्था भएको कार्यालयका प्रमुख डा.सुरेन्द्र यादवले बताउनु भयो ।

१८ प्रतिशत सम्मको चिस्यान भएको धान तोकिएको मुल्यमा खरिद गरी १५ दिन भित्र बैंक मार्फत भुक्तानी गर्नुपर्ने प्रावधान छ । धान विक्रि गर्ने किसानको विवरण सहित निर्धारित स्थानबाट मात्रै धान खरिद गर्नु पर्ने सम्झौतामा उल्लेख छ । सम्झौता अनुसार किसानको धान खरिद गरे वापत सहकारीलाई प्रति क्विन्टल ११२ रुपैैंयाका दरले सरकारले अनुदान दिने यादवले बताउनु भयो ।
जिल्लामा करिब ७ सयको संख्यामा कृषि सहकारी रहेका छन् । तर ५ वटा सहकारीले मात्रै धान खरिद गर्ने प्रकृयामा भाग लिएका हुन् । सरकारले तोकेको समर्थन मुल्य र बजार भाउमा प्रति क्वीन्टर ५ सय रुपैंया सम्म फरक छ ।

सरकारले मोटा धान प्रति क्विन्टल २ हजार ७३५ र मध्यम २ हजार ८८५ समर्थन मुल्य निर्धारण गरेको छ । तर जिल्लामा दुबै धान २ हजार ४ सय देखी २ हजार ५ सय सम्म विक्रि वितरण हुँदै आएको जिल्ला कृषि संघ बाराका अध्यक्ष मिश्रलाल सहनीले बताउनु भयो ।

अहिले घाटामै धान किनेर भण्डारण गर्ने र मुल्य वृद्धिका समयमा विक्रि गर्ने योजनामा धान खरिद गर्न लागिएको हो । जस्मा डुमरवानाको आफ्नै खाध्य उद्योग संचालनमा छ । उसले चामल बनाएर विक्रि गर्दै आएको छ । बाँकी सहकारीले खरिद गरेको धान उसैले लिन सक्छ । उसले नलिए खरिद भएको धान सहकारीले गरेर भण्डारण गर्ने र उपयूक्त भाउ पाएका बेला बिक्रि गर्ने योजना भएको वहाँको भनाई छ ।

सोना मंसुली धान मसिनोकी मोटो भन्ने विवाद

सोना मंसुली धान मसीनोकी मोटो भन्ने विषयमा प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना ईकाई कार्यालय बारामा विवाद भएको छ ।

आईतबार धान धान खरिद गर्ने सम्झनौता गर्न ईकाई कार्यालय पुगेका सहकारी प्रतिनिधिहरु र कार्यालयका प्रतिधिनी विच यस विषयमा विवाद भएको हो । मंसुली धान मसिनो अर्थात मध्यम मुल्यमा खरिद गर्नु पर्ने जनाईएपछी विवाद भएको साना किसान कृषि सहकारी संघ बाराका अध्यक्ष मिश्रलाल सहनीले बताउनु भयो । ईकाई कार्यालयले सोना मंसुली धानलाई मध्यमको सुचिमा राखेपछी किसान प्रतिनिधी र कार्यालय विच सामान्य विवाद भएको हो ।

लामै समय उक्त विषयमा चर्चा भएपछि विभिन्न क्षेत्रका जानकारहरुसँग बुझ्दा समेत केहीले मंसुली धान मोटा र केहीले मसिनो बताउँदा थप समस्या भयो । सरकारका कयौं कृषि विज्ञले समेत मसिनोको सुचिमा मंसुली पर्ने जनाएपछी विवाद समाधानका लागि नार्कको कार्यालय परवानिपुरको सहारा लिनु परेको थियो ।

तराई फल्ने सोना मंसुली धान मोटा भएको परवानिपुर कृषि अनुसन्धन निर्देशनालय(नार्क) का निर्देशक डा. रामवरण यादवले बताउनु भयो । कुनैपनी एकहजारवटा धान जोख्दा २० ग्राम भन्दा बढी भए उक्त धान मोटाको सुचि भित्र पर्दछ । सोना मंसुलीको उक्त परिमाण २१ ग्राम बढी भएकाले उक्त धान मोटा भएको बहाँले बताउनु भयो ।

अन्तत नार्कबाट निर्देशक डा. यादवको सुझावले सोना मंसुली मोटा धान भएको प्रमाणित भएपछि विवाद मिलेको प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना ईकाई कार्यालय प्रमुख डा. सुरेन्द्र यादवले बताउनु भयो ।