लहान । अस्ताउँदो सूर्यलाई अर्घ दिनका लागि ऐतिहासिक कमला,गागन,खुट्टी, गंगा सागर, धनुष सागर, अंगराज सर,पोखरी लगायतका पोखरीमा घुइँचो लागेको छ ।
बिहीवार साँझ खरना समाप्त भएपछि रातिको १२ बजे देखि नै पोखरीको घाटमा अर्घलग्न थालिएको हो । मिथिलाको नदी, तलाउ, पोखरीमा यति बेला भीड बढ्न थालेको छ । ब्रतालुहरू अर्घलाई सुरक्षित साथ राखेर चोखो भएर पूजा पाठ गरिरहेका छन् ।
मुख्यतः जनकपुरधामको धार्मिक तथा ऐतिहासिक पोखरी तलाउ गंगासागर, धनुसागर, अंगराजसर, दशरथ तलाउ, गोरधोई पोखरी, कामिनी सर, रत्नसागर, भूतहीलगायत पोखरीलाई नवदुलहीझैं सजाएर झकिझकाउ बनाइएको छ ।
जनकपुरधामको गंगा सागरमा छठ पूजा समिति, जनक युवा क्लब, भैरव युवा क्लब र धनुष सागर पोखरीमा गणेश युवा कमिटी र राम युवा कमिटीले सर सजावटको जिम्मा लिएको छ । पोखरी तथा तलाउका घाटसजाउनकै लागि मात्रै वर्षेनी करिब ५० लाख रुपैयाँभन्दा बढी खर्च गरिन्छ ।
आदिकालमा सती अनुसुयाले रोग ग्रस्त पतिलाई नीको हुनको लागि भगवान सूर्य र षष्टी देवीको पुजापाठ गरेकी थिइन । त्यसैगरि महाभारत कालमा पाँच पाण्डवका द्रोपतीले कौरवलाइ पराजित गर्नका लागि सूर्य देवको उपासना गरि छठ पर्व मनाएकी पौराणिक कालमा उल्लेख रहेको छ । छठ पर्व गर्नाले दुख कलेसबाट मुक्ति, सन्तान प्राप्ति, चर्मरोग नीको हुने र पारिवारिक सुख शान्ति रहने जन विश्वासकोसाथ छठ पर्व मनाउनेगरिन्छ ।
करिब ३६ घण्टासम्म निराहार रहि गरिने यस व्रतलाइ कठोर निष्ठा आस्था र पवित्रताको पर्वको रुपमा स्थापित भएको छ । साँस्कृति विद् डा भोगेन्द्र झाले छठ पर्वका कारण जनकपुरधामको एउटा छुटै पहिचान बनी रहेको बताउनु भयो । प्रत्येक वर्ष कातिक महिनाको शुक्ल षष्टी तिथीका दिन जलासयको किनारमा भगवान सूर्यदेव र षष्टी देवीलाई अर्घ अर्पण गरी छठ पर्व मनाइने गरिन्छ।
चार दिवसीय छठ पर्वको आज तेस्रो दिन अस्ताउँदै गरेको सूर्यदेव भगवानलाई ठेकुवा, भुसवा, नारियल, केरा, अदुवा, फलफुल सहितका विभिन्न परिकारहरुको अर्घ अर्पण गरिने छ ।
छठ देवी प्रसँग
छठ देवी सूर्य देवक बहन रहेकी छिन हुनत केही स्थानमा आमा पनि भनिएको छ । उहाँलाई नै प्रसन्न गर्न पूजा गरिन्छ । जीवनको महत्वपूर्ण अपवयमा सूर्य वा जलको महत्तालाई मान्दै, छठलाई साक्षी मानेर भगवान सूर्यको आराधना तथा धन्यवाद गर्दै पवित्र पोखरी र तलावको किनारामा पूजा गरिन्छ । षष्ठी माँ अर्थात छठ माता बच्चाहरुलाई रक्षा गर्ने देवी रहेकीछिन । यसैकारण यो व्रत गर्दा सन्तानको लामोआयुको वरदान प्राप्त हुने गरेको छ ।
मार्कण्डेय पुराणमा उल्लेख भए अनुसार सृष्टी की अधष्ठिात्री प्रकृति देवीले आफनो शरीरलाई छह भागमा विभाजित गरिन । उहाँको अंशको सर्वश्रेष्ठ मातृ देवीको रूपमा जानिएको छ, जो ब्रह्माको मानस पुत्री रहेकी छिन ।
बच्चालाई रक्षा गर्ने देवी छिन । कातिक मासको शुक्ल पक्षको षष्ठीको यसै देवीको पूजा गरिन्छ । शीशु जन्मेको छह दिनमा यसै देवीको पूजा गर्ने मान्यता रहेको छ । उहाँको प्रार्थनाले बच्चाको स्वास्थ्य, सफलता र दीर्घ आयुको आशीर्वाद प्राप्त हुने गरेको छ । जानकारहरुका अनुसार पुराणमा यसै देवीको नाउँ कात्यायनी भनिएको छ, जसको नवरात्रिमा षष्ठी तिथीका दिन पूजा गर्ने गरिन्छ
